در این مطلب، رشته هنر و زیر شاخه های هنر و بازار کار را همراه با دروس مهم آن‌ها بررسی می‌کنیم. و درباره فرصت‌های ادامه تحصیل در داخل و خارج از ایران صحبت خواهیم کرد. پیشنهاد میشه حتما قسمت بهترین شاخه های رشته هنر را، در این مقاله بخوانید.
رشته هنر مناسب چه کسانی است؟
طیف وسیعی از فعالیت‌های انسان‌ها یا محصولات این فعالیت‌ها که شامل تخیل خلاقانه می‌شود را می‌توان تعریف هنر دانست. این فعالیت‌ها اغلب با هدف نمایش زیبایی، قدرت عاطفی، ایده‌های مفهومی یا نمایش مهارت‌های فنی انجام می‌شوند. از آنجایی که رشته‌های زیادی زیر شاخه های هنر محسوب می‌شوند، افراد زیادی می‌توانند در شاخه‌های مختلف این رشته تحصیل کنند. به طور معمول افرادی که به نقاشی، طراحی، موسیقی و خلق آثار هنری علاقه‌مند هستند یا پیش‌زمینه‌ای در این رشته‌ها دارند، تحصیل در شاخه‌های مختلف رشته‌های هنری را انتخاب می‌کنند.
اگر فردی خلاق هستید، تحصیل در رشته‌های هنر می‌تواند برای شما انتخابی مناسب باشد. برای افرادی که رشته‌های هنری را برای تحصیل انتخاب می‌کنند، زمینه‌های کاری زیادی برای فعالیت وجود دارد. همچنین، رشته‌های هنری معمولاً ویژگی‌های مشترک زیادی دارند و تحصیل در یک رشته هنری تخصصی، دانشجویان را با مهارت‌های ارزشمند در بسیاری از زمینه‌های هنری آشنا می‌کند.
کدام دروس دوره دبیرستان در رشته هنر بیشتر کاربرد دارند؟
دروس کاربردی هنرستان در شاخه‌های مختلف رشته هنر متفاوت است. به طور کلی دروس تخصصی گروه آزمایشی هنر در آزمون سراسری هنر به شکل زیر تقسیم می‌شود.
- درک عمومی هنر
- درک عمومی ریاضی – فیزیک
- ترسیم فنی
- خلاقیت تصویری و تجسمی
- خلاقیت نمایشی
- خلاقیت موسیقی
- خواص مواد
ضریب اهمیت نمرات دروس تخصصی در هر زیرگروه گروه آزمایشی هنر در کنکور سراسری با توجه به رشته‌های مورد علاقه هنرجویان متفاوت است.
| ضرایب دروس گروه آزمایشی هنر در کنکور سراسری | |||||
| عنوان درس | زیرگروه ۱ | زیرگروه ۲ | زیرگروه ۳ | زیرگروه ۴ | زیرگروه ۵ |
| درک عمومی هنر | ۴ | ۳ | ۳ | ۳ | ۳ |
| درک عمومی ریاضی – فیزیک | ۱ | ۳ | ۱ | ۱ | ۱ |
| ترسیم فنی | ۱ | ۲ | ۲ | ۱ | ۱ |
| خلاقیت تصویری و تجسمی | ۴ | ۴ | ۲ | ۲ | ۱ |
| خلاقیت نمایشی | ۱ | ۱ | ۱ | ۴ | ۱ |
| خلاقیت موسیقی | ۱ | ۱ | ۱ | ۱ | ۴ |
| خواص مواد | ۱ | ۱ | ۱ | ۱ | ۱ |
رشته‌های کنکور سراسری هنر به پنج زیرگروه زیر تقسیم می‌شود.
- زیرگروه ۱: هنرهای تجسمی شامل رشته‌های ارتباط تصویری (گرافیک)، آموزش ارتباط تصویری، هنرهای صناعی، فرش، سفالگری، ساخت طلا و جواهر، کتابت و نگارگری، چاپ، صنایع دستی، طراحی پارچه و لباس، عکاسی، نگارگری، مجسمه‌سازی، نقاشی، طراحی صحنه و…
- زیرگروه ۲: طراحی صنعتی: می‌توان گفت رشته‌ی طراحی صنعتی اتصال دهنده‌ی صنعت و هنر است و از این روی طراحی صنعتی در زمره‌ی هنرهای کاربردی قرار می‌گیرد.
- زیرگروه ۳: میراث فرهنگی و باستان‌شناسی شامل رشته‌های موزه‌داری، حفاظت و مرمت آثار تاریخی و…
- زیرگروه ۴: هنرهای نمایشی شامل سینما، تولید سیما، تلویزیون و هنرهای دیجیتالی مانند انیمیشن و گرافیک رایانه‌ای، ادبیات نمایشی، بازیگری تئاتر، نمایش عروسکی و…
- زیرگروه ۵: هنرهای موسیقی شامل آهنگسازی، موسیقی نظامی، نوازندگی ساز ایرانی، نوازندگی ساز جهانی و…
گرایش‌های رشته هنر برای ادامه تحصیل چه هستند؟
هنر را می‌توان به دو دسته کلی هنرهای زیبا و هنرهای کاربردی تقسیم کرد. علاوه بر این، شاخه های هنر به طور کلی با عنوان «هنرهای هفت‌گانه» به هفت دسته زیر تقسیم‌بندی می‌شوند.
- هنر اول: موسیقی
- هنر دوم: حرکات نمایشی
- هنر سوم: هنرهای ترسیمی
- هنر چهارم: هنرهای تجسمی
- هنر پنجم: ادبیات
- هنر ششم: هنرهای نمایشی
- هنر هفتم: سینما
اما تقسیم‌بندی گرایش‌های رشته‌های هنری در هنرستان‌ها و دانشگاه‌ها کمی متفاوت است. زیرگروه‌ها و شاخه‌های رشته هنر برای ادامه تحصیل در ایران تنوع بسیار زیادی دارد و افراد می‌توانند با توجه به علاقه‌مندی‌ها و مهارت‌هایشان، رشته مناسبی را برای ادامه تحصیل انتخاب کنند. در ادامه، تعدادی از شاخه‌های رشته‌های هنری برای تحصیل در هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش و دانشگاه‌ها را معرفی می‌کنیم.
شاخه های رشته هنر در دبیرستان
رشته‌های هنری در هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای به طور کلی به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند.
| فهرست رشته های هنر در هنرستان | ||
| فوتوگرافیک | طراحی و دوخت | معماری داخلی |
| صنایع دستی | انیمیشن و پویانمایی | تولید برنامه تلویزیونی |
| گرافیک | نقاشی | طراحی زبان بصری |
| نوازندگی ساز جهانی | نوازندگی ساز ایرانی | موسیقی؛ مبانی آهنگسازی |
| نمایش | سینما | پشتیبانی صحنه |
| مرمت آثار فرهنگی | چاپ دستی | نقشه‌کشی معماری |
توجه داشته باشید که بعضی از این رشته‌ها به دلیل نیاز به امکانات و تجهیزات خاص در تمام مدارس فنی و حرفه‌ای و کاردانش ارائه نمی‌شوند. همچنین، رشته طراحی و دوخت فقط در هنرستان‌های دخترانه ارائه می‌شود.
شاخه های رشته هنر در دانشگاه
دانشگاه‌های ایران شاخه‌های مختلف رشته‌های هنری مانند طراحی صنعتی، نقاشی، طراحی، عکاسی، موسیقی، معماری، سینما، نمایش و بسیاری رشته‌های دیگر را در مقاطع مختلف از کاردانی تا دکتری تخصصی به دانشجویان علاقه‌مند ارائه می‌کنند. فهرست تمامی این رشته‌ها و جزئیات واحدهای درسی آن‌ها را می‌توانید در وب‌سایت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مشاهده کنید. برای مثال، رشته‌های ارائه شده در مقطع کاردانی ناپیوسته در گروه هنر را در ادامه میخوانید.
| فهرست رشته‌های دانشگاهی گروه هنر در مقطع کاردانی ناپیوسته | ||
| آموزش هنرهای تجسمی | باستان‌شناسی | حفاظت و مرمت آثار تاریخی |
| شهرسازی | صنایع دستی | مردم‌شناسی |
| معماری | معماری سنتی | موزه‌داری |
| موزه‌ها و بناهای تاریخی | هنر سفالگری | هنرهای سنتی |
| هنرهای نمایشی | ||
همچنین فهرست رشته‌های ارائه شده در مقطع کارشناسی ناپیوسته در گروه هنر در جدول زیر آورده شده است.
| فهرست رشته‌های دانشگاهی گروه هنر در مقطع کارشناسی ناپیوسته | ||
| آموزش هنرهای تجسمی | ارتباط تصویری | صنایع دستی |
| طراحی و تکنولوژی دوخت | طراحی پوشاک | علمی – کاربردی معماری |
| فرش دستباف | مهندسی شهرسازی | هنرهای تجسمی – نقاشی |
بهترین شاخه های رشته هنر
انتخاب رشته تحصیلی تا حد زیادی به علاقه و توانایی‌های افراد و انتظار آنان از محیط و بازار کار آینده بستگی دارد. اما از بهترین و پردرآمدترین رشته‌های هنر از نظر دانشجویان می‌توان رشته‌های سینما، بازیگری، طراحی صنعتی، عکاسی، گرافیک و نقاشی را نام برد.
مهم‌ترین دروس دانشگاهی رشته هنر چه هستند؟
با توجه به گستردگی و تنوع بسیار زیاد شاخه‌های رشته‌های هنری، دروس دانشگاهی مهم برای هر رشته متفاوت و منحصربه‌فرد است. به طور کلی می‌توان گفت دروس پایه برای درک مفاهیم هنری و مبانی انواع مختلف هنر و دروس تخصصی برای به‌کارگیری خلاقیت و خلق آثار هنری کاربردی و هنر زیبا از مهم‌ترین دروس هر رشته دانشگاهی در گروه هنر به شمار می‌روند.
فارغ التحصیل رشته هنر در چه کارها و صنایعی می‌تواند شاغل شود؟
فارغ التحصیلان رشته‌های هنری اغلب در رشته تحصیلی مورد علاقه خودشان مشغول به کار می‌شوند. از میان مشاغل گوناگون مرتبط با شاخه‌های رشته هنر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- مشاغل گروه هنرهای تجسمی: طراح مد و لباس، عکاس، طراح گرافیک، تصویرساز، طراح دکوراسیون و معماری داخلی، طراح و سازنده طلا و جواهر، طراح صنایع دستی، هنرمند خالق آثار هنرهای زیبا و…
- مشاغل گروه طراحی صنعتی: طراح صنعتی
- مشاغل گروه باستان‌شناسی: باستان‌شناس، کارشناس مرمت آثار تاریخی، موزه‌دار، راهنمای موزه و…
- مشاغل گروه هنرهای نمایشی: طراح انیمیشن، کارگردانی تئاتر، بازیگری تئاتر، طراح نمایش عروسکی، کارگردان تلویزیونی و…
- مشاغل گروه ادبیات و هنرهای ادبی: تولیدکننده محتوا، ویراستار، شاعر، نویسنده، ترانه‌سرا، مترجم و…
- مشاغل گروه موسیقی: نوازنده سازهای ایرانی و جهانی، آهنگساز، خواننده، مهندس صدا و…
- مشاغل گروه سینما: کارگردان سینما، هنرپیشه سینما و…
بازار کار رشته هنر به چه صورت است؟
به دلیل ارتباط رشته‌های هنر به ویژه هنرهای کاربردی با تبلیغات، بازار کار مناسبی برای افراد تحصیل‌کرده و ماهر در این رشته‌ها وجود دارد. اما به طور معمول بازار کار برای افراد شاغل در زمینه هنرهای زیبا به اندازه هنرهای کاربردی مناسب نیست.
در رشته‌های هنری، خلاقیت و مهارت‌های افراد تأثیر بسیار زیادی بر آینده شغلی آنان می‌گذارد. افراد علاقه‌مند به رشته‌های هنری در صورتی که مهارت‌های عملی لازم برای رشته‌های خود را به دست آورده باشند و در کنار تحصیلات دانشگاهی، با استفاده از قدرت خلاقیت و مهارت‌هایشان مشغول به کسب تجربه کاری شوند، می‌توانند رزومه به نسبت خوبی بسازند. به طور معمول برای هنرمندان با رزومه‌های خوب، بازار کار مناسبی وجود دارد. به طور کلی می‌توان گفت که بازار کار و میزان درآمد هنرمندان و کارشناسان شاخه‌های مختلف رشته هنر به رشته تحصیلی تخصصی آن‌ها، میزان خلاقیت و مهارت، میزان تلاش و تجربه‌های کاری قبلی بستگی دارد.
برای ورود به بازار کار، علاوه بر آشنایی با مهارت‌های تخصصی رشته مورد نظر باید با سایر مهارت‌های فردی هم آشنایی داشته باشید. در حقیقت، این مهارت‌های فردی هستند که یک شخص را از میان رقبا متمایز می‌کنند و سبب موفقیت او در زمینه‌ها و موقعیت‌های شغلی می‌شوند. چنین مهارت‌هایی سبب تعامل بهتر فرد در سازمان و محیط‌های کاری خواهد شد و به طور معمول با نام «مهارت‌های نرم» از آن نام می‌برند.
امکان ادامه تحصیل در رشته هنر در داخل ایران چگونه است؟
شاخه‌های مختلف رشته هنر در هنرستان‌های ایران در دو گروه «فنی و حرفه‌ای» و «کاردانش» تدریس می‌شوند. همچنین برخی از این رشته‌ها در مقاطع دانشگاهی مختلف از جمله کاردانی ناپیوسته، کارشناسی ناپیوسته، کارشناسی پیوسته، کارشناسی ارشد ناپیوسته و دکتری تخصصی (PhD) در دانشگاه‌های ایران ارائه می‌شوند. از بهترین دانشگاه‌های هنر ایران می‌توان دانشگاه‌های زیر را نام برد.
- دانشگاه هنر اصفهان
- دانشگاه هنر تهران
- دانشگاه هنر تبریز
- دانشگاه هنر شیراز
- دانشگاه هنر سوره
- دانشگاه صدا و سیما
- دانشگاه هنر سمنان
- دانشکده هنر دانشگاه الزهرا
امکان ادامه تحصیل در رشته هنر در خارج از کشور به چه صورت است؟
برای دانشجویان هنر، فرصت بازدید از آثار هنری مشهور از نزدیک در حین تحصیلات دانشگاهیمی‌تواند مکمل کلاس‌های درس تئوری و کارگاهی باشد. از این جهت، ادامه تحصیل دانشجویان رشته‌های هنر خارج از کشور فرصتی مناسب برای آشنایی با هنر جهان است. کشورهای بسیار زیادی امکانات مناسبی را جهت تحصیل در رشته‌های هنری برای دانشجویان بین‌المللی فراهم می‌کنند و امکانات لازم برای آشنایی با هنر و فرهنگ خود را در اختیار آنان می‌گذارند. شهرهای زیر از بهترین شهرهای دنیا برای تحصیل در شاخه‌های مختلف رشته هنر به شمار می‌روند.
- پاریس – فرانسه
- فلورانس – ایتالیا
- پراگ – جمهوری چک
- پکن – چین
- ادینبورگ – اسکاتلند
- آتن – یونان
- ملبورن – استرالیا
- کیپ تاون – آفریقای جنوبی
- ولینگتون – نیوزیلند
توجه داشته باشید که در بیشتر موارد، برای ادامه تحصیل در خارج از کشور، باید با زبان خارجی کشور مورد نظر و همچنین زبان انگلیسی آشنایی خوبی داشته باشید. علاوه بر این، برای اثبات آشنایی با زبان انگلیسی نیز به شرکت در آزمون‌های بین‌المللی و معتبر زبان خارجی مانند تافل، آیلتس و دولینگو نیاز دارید.
دروس دانشگاهی رشته هنر تا چه میزان نیازهای بازار کار را پاسخگو هستند؟
موفقیت در رشته‌های هنر تا حد زیادی به تسلط بر مهارت‌های عملی در خلق آثار وابسته است و امکان یادگیری جزئیات تمام این مهارت‌ها در دانشگاه وجود ندارد. علاوه بر این، مهارت با تلاش، تمرین و ممارست افراد به‌وجود می‌آید و به طور معمول دروس دانشگاهی برای کسب تجربه و مهارت‌های کاری لازم، کافی نیستند. به همین دلیل اغلب به دانشجویان رشته‌های هنر توصیه می‌شود که برای ورود به بازار کار، در کنار استفاده از تجربه‌های استادان و مزایای تحصیلات دانشگاهی، از روش‌های مختلف به تقویت مهارت‌هایشان بپردازند و تجربه کاری کسب کنند.
برای مشاهدیه دیگر مقالات، به قسمت مقالات سایت سر بزنید.
