رشته ی علوم و صنایع غذایی به مجموعه ای از علوم و فنون اطلاق می شود که کیفیت فیزیکی، شیمیایی و میکروبی محصولات کشاورزی اعم از باغی، زراعی، دامی و دریایی را از لحاظ تبدیل و نگهداری مورد توجه قرار داد و امور جمع آوری، فراوری، تبدیل، فرمولاسیون، نگهداری، کنترل کیفیت و حمل و نقل آن ها را مورد بررسی قرار می دهد.شاید در نگاه اول رشته مهندسی صنایع غذایی جذاب و رغبت انگیزی نباشد اما در ادامه مقاله با دیگر وجه ها و جذابیت های این رشته آشنا می شوید.
تاریخچه رشته مهندسی صنایع غذایی
مهندسی غذا (FE) در دانشگاه در دهه 1950 به عنوان یک رشته مرتبط با تولید مواد غذایی ظهور کرد. تمرکز اصلی FE “پیشبرد اجرای پردازش صنعتی کارآمد در تبدیل مواد خام با منشاء بیولوژیکی به اشکال خوراکی” بود.
چندین دانشگاه در سرتاسر جهان با ظهور همزمان برنامه‌ها، دوره‌ها و مدارک دانشگاهی در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد، و همچنین کتاب‌های درسی، کنفرانس‌ها و مجلات تخصصی در این زمینه، تحقیق و آموزش را در FE آغاز کردند. آموزش FE به موضوع اجباری بحث در کنفرانس‌هایی مانند ICEF (کنگره بین‌المللی مهندسی و غذا)، CIBIA (کنگره مهندسی غذا آمریکا ایبرو) و… تبدیل شد.
معرفی رشته مهندسی صنایع غذایی
رشته مهندسی صنایع غذایی(به انگلیسی: Industrial Engineering) در حال حاضر شامل به حوزه های زیادی در صنایع مواد غذایی شده و افراد در ردیف های مختلف شغلی فرصت های زیادی برای فعالیت در بازار کار پیش روی خود می بینند. چرا که امروزه فرآوری های صنایع غذایی با سرعتی بیش از پیش در حال توسعه و رشد هستند.
در یک توضیح کوتاه می‌توان گفت که که هرچند برخی از دروس ارائه شده در رشته مهندسی صنایع غذایی، شباهت‌هایی با هم دارند اما به‌طور کلی، هدف علم تغذیه، ارتقاء سلامت و طولانی‌تر کردن عمر انسان‌ها است، حال آنکه هدف اصلی علوم صنایع غذایی، طولانی‌تر کردن عمر غذاها (افزایش زمان ماندگاری) و کاهش ضایعات آنهاست.
توانایی‌های لازم برای ورود به رشته مهندسی صنایع غذایی
دانشجویانی که قصد دارند وارد رشته مهندسی صنایع غذایی شوند باید به دروس ریاضی و فیزیک و شیمی علاقه زیادی داشته باشند.
به دلیل اینکه رشته مهندسی صنایع غذایی با سلامت انسان ها در ارتباط است فرد باید مسئولیت پذیری بالایی داشته باشد تا دچار پشیمانی نشود. از دیگر توانایی های لازم برای رشته مهندسی صنایع غذایی می توان به صبر بودن، علاقه به کار تیمی، داشتن تمرکز و دقت بالا، توانایی کار در کارخانه هایی که خارج از شهرها هستند، اشاره کرد.
چند مورد از توانایی های مهندسان رشته مهندسی صنایع غذایی عبارت است از :
- دانش بالا در ایمنی مواد غذایی: مهندسان صنایع غذایی باید درک کاملی از مقررات و اقدامات ایمنی در تولید مواد غذایی داشته باشند. آنها باید بتوانند خطرات بالقوه در تولید مواد غذایی را شناسایی کرده و اقداماتی را در راستای کاهش این خطرات انجام دهند. آنها همچنین باید از آخرین مقررات و استانداردهای ایمنی در صنعت مواد غذایی آگاه باشند.
- مهارت در مهندسی مکانیک: افراد در رشته مهندسی صنایع اغلب از مهارت خود در مهندسی مکانیک برای طراحی و توسعه ماشین‌آلات و تجهیزات برای تولید مواد غذایی استفاده می‌کنند.
- مهارتهای تحلیلی و حل مسئله: مهندسان صنایع غذایی از مهارتهای تحلیلی و حل مسئله برای توسعه محصولات و فرآیندهای جدید استفاده می‌کنند. آنها ممکن است از این مهارت‌ها برای عیب‌یابی مشکلات در تولید یا توسعه دستور‌العمل‌های جدید استفاده کنند.
- دانش در فرایندهای تولید مواد غذایی: مهندس صنایع غذایی باید فرایندهای مربوط به تولید محصولات غذایی را درک کند.
- این شامل درک مراحل مربوط به طراحی یک محصول، از مراحل اولیه تحقیق و توسعه تا مراحل نهایی یعنی تولید و توزیع می‌شود. این دانش به آنها کمک می‌کند تا بتوانند فرآیندهای جدیدی را برای تولید محصولات طراحی کنند که ایمنی و موثرتر هستند.
- مهارتهای ارتباطی: به عنوان یک مهندس صنایع غذایی، ممکن است از شما خواسته شود که با سایر مهندسان، مدیران و سایر کارمندان ارتباط برقرار کنید.
- مهارتهای ارتباطی، از جمله مهارتهای ارتباطی نوشتاری و کلامی، می‌توانند به شما کمک کنند تا با دیگران همکاری خوبی‌ای داشته باشید و در اشتراک‌گذاری اطلاعات با آنها مشکلی پیدا نکنید.
گرایش های رشته مهندسی صنایع غذایی
مهندسی صنایع غذایی
این گرایش پرطرفدار، که اغلب با عنوان «مهندسان صنعت غذا» شناخته می‌شوند، در زمینه مدل‌سازی و بهینه‌سازی فرایندهای غذایی و تجهیزات صنایع غذایی، می پردازد.
شیمی مواد غذایی
مرکز این گرایش، بر تحقیقات بنیادی و توسعه‌ای مرتبط با فرایندهای تولید و بسته‌بندی مواد غذایی است.
زیست فناوری مواد غذایی
در این گرایش در رشته مهندسی صنایع غذایی، می‌آموزند که چگونه از تکنیک‌های زیست فناوری، در ایجاد بو و مزه و تغییر بافت مواد غذایی خام استفاده کنند. این گرایش، یکی از شاخه‌های نوین علوم و صنایع غذایی به شمار می‌رود.
فناوری مواد غذایی
این گرایش، در طراحی تجهیزات و ماشین‌های فراوری مواد غذایی و همچنین در برنامه‌ریزی و توسعه خطوط تولید و سامانه‌های صنایع غذایی، می پردازد.
دروس تخصصی رشته مهندسی صنایع غذایی
- قتصاد و مدیریت صنعتی
- طرح آزمایشات در صنایع غذایی
- تکنولوژی پس از برداشت
- علوم پایه کشاورزی
- میکروبیولوژی مواد غذایی ۱
- میکروبیولوژی مواد غذایی ۲
- شیمی مواد غذایی ۱
- شیمی مواد غذایی ۲
- اصول مهندسی صنایع غذایی
- تجزیه مواد غذایی
- صول نگهداری مواد غذایی
- اصول مهندسی صنایع غذایی ۲
- تکنولوژی گوشت و شیلات
- تکنولوژی روغن های خوراکی
- تکنولوژی غلات
- تکنولوژی شیر و فرآورده ها ۱
- تکنولوژی شیر و فرآورده ها ۲
- کنسرو سازی
- تکنولوژی قند
- اصول بسته بندی مواد غذایی و بیولوژیک
- صنایع آشامیدنی
- عملیات واحد در مهندسی صنایع غذایی
- اصول طراحی کارخانجات صنایع غذایی
- تغذیه
- کنترل کیفیت مواد غذایی
فرصت شغلی مهندسان رشته مهندسی صنایع غذایی
مهندسان رشته مهندسی صنایع غذایی، در زمینه‌های عملیات تبدیل مواد غذایی، نگهداری محصولات کشاورزی، کنترل کیفیت، کمک به طراحی و بهینه سازی خطوط تولید در کارخانه‌ها، هدایت و نظارت مسئولیت فنی واحدهای تولید فرآورده های مختلف غذایی فعالیت می‌کنند.
دانش‌آموختگان این رشته، اغلب، به عنوان مسئول فنی یا مسئول کنترل کیفی، در کارخانجات صنایع غذایی یا آزمایشگاه‌های مرتبط با آنها مشغول به کار می‌شوند.
به عنوان مثال، دانش‌آموختگان گرایش فناوری صنایع غذایی می‌توانند در هر یک از موقعیت‌های شغلی زیر، به ارائه خدمت بپردازند.
- کارشناس طراح تجهیزات و ماشین های فرآوری مواد غذایی
- مسئول فنی خطوط و کارخانه‌های تولید مواد غذایی
- کارشناس متخصص برای کمک در امر برنامه‌ریزی و توسعه خطوط تولید و سامانه‌های صنایع غذایی
- کارشناس برای همکاری و کمک در امر آموزش و پژوهش
درآمد و حقوق رشته ی علوم و مهندسی صنایع غذایی در ایران
درآمد رشته مهندسی صنایع غذایی در ایران به طور میانگین متوسط و رو به بالا هستند. البته ممکن است برخی از فارغ التحصیلان را ببینید که در جایگاه های شغلی مرتبط با درآمد کمتر مشغول به کار شده اند، که این به دلیل عدم شایسته سالاری مناسب در استخدام کارشناسان است. با این حال شما می توانید با کسب مهارتهای علمی و عملی بیشتر و تقویت رزومه به درآمد بالایی دست پیدا کنید.
توجه داشته باشید که درآمد ارتباط تنگاتنگی با جایگاه شغلی داشته و بر اساس فاکتورهای مختلفی مانند مدرک تحصیلی، سابقه کار، مهارت های تخصصی و سازمان محل خدمت متغیر است. برای مثال افرادی که سابقه کاری کمتری دارند نسبت به افراد با تجربه میزان حقوق کمتری را دریافت می کنند. همچنین کسانی که مدرک تحصیلی بالاتری دارند نسبت به کسانی که مدرک تحصیلی کاردانی داشته از مزایای بیشتری برخوردار هستند.
درآمد و حقوق رشته مهندسی صنایع غذایی در خارج کشور
از 10 ژوئن سال 2020 ، متوسط دستمزد سالیانه مهندس صنایع غذایی در ایالات متحده 66132 دلار در سال است. در حالی که ZipRecruiter شاهد افزایش حقوق سالانه 127.500 دلار و حتی 17.500 دلار است، در حال حاضر اکثر حقوق مهندسان رشته ی علوم و صنایع غذایی بین 39.500 دلار تا 79.500 دلار در سراسر ایالات متحده است.
افرادی که به عنوان یک مهندس صنایع غذایی مشغول به کار هستند به طور متوسط سالانه 66132 دلار یا معادل متوسط ملی سالانه 66132 دلار درآمد دارند. رتبه 50 از 50 ایالت در سراسر کشور برای حقوق مهندسی صنایع غذایی را دارد.
سخن آخر
رشته مهندسی صنایع یک رشته پرکارآمد و پر درآمد است.همانطور که صنایع با پیشرفت در فناوری و جهانی شدن به تکامل خود ادامه می دهند، تخصص مهندسان صنایع در پیشبرد تعالی عملیاتی و دستیابی به رشد پایدار به طور فزاینده ای ارزشمند می شود. در نهایت، مهندسی صنایع کلیدی برای پر کردن شکاف بین نوآوری‌های مهندسی و کاربردهای عملی است و به پیشرفت صنعت و جامعه کمک شایانی می‌کند.
برای آشنایی با رشته های دانشگاهی دیگر کلیک کنید
